یکی از نهادهای حقوقی قدیمی در ایران، سردفتری است که انجام بخشی از امور دولتی را به عهده دارد و سردفتر یا سردفتردار، کسی است که اداره امور دفاتر اسناد رسمی (محضر یا دفترخانه) یا دفاتر ازدواج و طلاق، به عهده اوست.
این نهاد، وابسته به وزارت دادگستری و زیر نظر سازمان ثبت اسناد و املاک کل کشور و بدون وابستگی مالی به حاکمیت سیاسی فعالیت می‌کند.
شغل سردفتر
سردفتری یکی از مشاغلی است که نظارت دقیقی بر کار آن صورت می‌گیرد به طوری که پیوسته توسط سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، سازمان بازرسی کل کشور، اداره کل ثبت استان‌ها، وزارت امور اقتصادی و دارایی و بازرسی کانون سردفتران و دفتریاران، مورد بازرسی و نظارت قرار می‌گیرد.
دفاتر اسناد رسمی به سه بخش تقسیم می‌شوند:
1- دفاتر ثبت اسناد رسمی
2- دفاتر ثبت ازدواج
3- دفاتر ثبت طلاق
سردفتر کیست؟
سردفتر دفاتر اسناد رسمی شخصی است که تمامی معاملات حقوقی، درخواست‌های حقوقی و اسناد رسمی افراد را بر اساس قانون ثبت کرده و گواهی می‌کند.
سردفتر دفاتر ازدواج و طلاق شخصی است که انجام تمام امور مربوط به ثبت ازدواج و طلاق، به صورت شرعی و قانونی به عهده اوست.
سردفتر بر اساس پیشنهاد سازمان ثبت اسناد و املاک کشور انتخاب می‌شود. این سازمان برای تعیین و نصب سردفتران اسناد رسمی می‌بایست تأیید کانون سردفتران و دفتریاران را هم داشته باشد.
لازم به ذکر است که سن سردفتر در ابتدای اشتغال نباید کمتر از 24 سال یا بیشتر از 50 سال باشد و براساس قانون، برای خانم‌ها امکان ورود به این شغل وجود ندارد.
دفتریار کیست؟
معاون دفترخانه را دفتریار می‌گویند که با انتخاب سردفتر مشغول به کار می‌شود. شرط لازم برای شغل دفتریاری، داشتن سن بین 20 تا 50 سال است. سردفتر می‌تواند دفتریار اول و دفتریار دوم داشته باشد.
وظایف سردفتر
در دفاتر اسناد رسمی وظایف سردفتر عبارت است از:
– تنظیم و ثبت اسناد مالی و غیرمالی براساس قانون (این اسناد شامل سند مالکیت زمین، منزل، ماشین یا اسناد اجاره‌نامه و… می‌شود)
– بررسی اسناد لازم برای احراز هویت طرفین معامله
– ارائه رونوشت گواهی شده از اسناد ثبت شده به طرفین معامله و ذینفعان وکسانی که دادگاه دستور اعطای رونوشت به آنها را داده است.
– بررسی و تصدیق صحت امضا یا گواهی امضای اشخاص برای جلوگیری از تردید و انکار
– قبول و حفظ اسنادی که نزد آنها به امانت گذاشته می‌شود مانند وصیت‌نامه اشخاص
در دفاتر ازدواج و طلاق وظایف سردفتر عبارت است از:
– تنظیم سند و درخواست آماده کردن مدارک مورد نیاز قبل از ازدواج و طلاق از افراد متقاضی
– ارائه معرفی‌نامه جهت انجام آزمایش خون قبل از ازدواج
– توضیح و تفهیم شرایط ضمن عقد یا طلاق برای طرفین
– خواندن صیغه عقد نکاح و طلاق
– انجام امور مربوط به ثبت رسمی و قانونی ازدواج و طلاق
مهارت مورد نیاز جهت شغل سردفتری
– آشنایی با قوانین حقوقی و ثبتی کشور
– دارای ویژگی‌هایی از قبیل قابل اعتماد بودن، امانت‌داری، مسئولیت‌پذیری
– دارای روابط اجتماعی خوب و مناسب این شغل
– دارای دقت زیاد و توجه به جزئیات
نحوه ورود به شغل سردفتری
افرادی که تحصیلات و شرایط زیر را دارا باشند می‌توانند وارد این شغل شوند:
– افراد دارای مدرک کارشناسی حقوق قضایی و فقه و مبانی حقوق اسلامی
– افراد دارای دو سال سابقه خدمت قضایی یا وکالت پایه یک دادگستری
– افراد دارای مدرک کارشناسی که سه سال سابقه دفتریاری داشته باشند
– افراد دارای مدرک دیپلم کامل متوسطه که دارای هفت سال سابقه دفتریاری اول باشند
– افراد دارای پنج سال سابقه دفتریاری که دارای گواهی قبولی در امتحان مخصوص سردفتری و دفتریاری موضوع بند سوم ماده 10 قانون دفتر اسناد رسمی مصوب 1316 باشند
– افراد دارای تصدیق اجتهاد بر طبق آیین‌نامه‌ای که به تصویب وزارت دادگستری رسیده است
– افراد دارای 15 سال سابقه دفترداری مستمر که از تاریخ تصویب این قانون مشغول به کار بوده‌اند
– افراد دارای مدرک کارشناسی و بالاتر در رشته معارف و الهیات با گرایش فقه و مبانی حقوق اسلامی و دارای مدرک از مؤسسه‌های آموزش عالی مورد تأیید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری
– روحانیون دارای حداقل مدرک تحصیلی کارشناسی در رشته‌های ادبیات، فقه و حقوق، تفسیر، علوم قرآنی، حدیث، الهیات و معارف اسلامی
– افراد دارای گواهی افتاء از مراجع مسلم اهل سنت که به تأیید رئیس قوه قضاییه رسیده باشد
سازمان ثبت اسناد و املاک کشور هر سال آزمون کتبی برای شغل سردفتری ازدواج و طلاق برگزار می‌کند که افراد واجد شرایط می‌توانند در آن شرکت کنند.
علاوه بر تحصیلات، شرایط دیگری برای شرکت در آزمون سردفتری لازم است که به طور خلاصه بیان می‌شود:
– تدین به دین مبین اسلام
– اعتقاد و تعهد به نظام جمهوری اسلامی ایران و اصل مترقی ولایت فقیه و قانون اساسی
– آشنا و ملتزم به احکام شرعی
– دارای حسن شهرت
– دارای توانایی انجام کار
– دارای سن حداقل 25 سال شمسی
– دارای کارت پایان خدمت یا معافیت دائم از خدمت نظام وظیفه عمومی
افراد دارای شرایط، بعد از پذیرش در آزمون و طی مراحل گزینش و کارآموزی با تهیه امکانات مالی کافی می‌توانند دفاتر اسناد رسمی راه‌اندازی کنند و مشغول به کار شوند.
نکته قابل توجه این که افراد پذیرش شده ابتدا سردفتر ازدواج می‌شوند و بعد از کسب تجربه و قبولی در آزمون، می‌توانند سردفتر طلاق شوند.
میزان درآمد شغل سردفتری
عوامل مختلفی در میزان درآمد شغل سردفتری مؤثر است از جمله:
– محل استقرار دفتر
– میزان معاملات و عملکرد سردفتر
– میزان ارتباط با سازمان‌های دولتی مخصوصاً بانک‌ها یا بنگاه‌های خرید و فروش خودرو برای ثبت و انتقال اسناد
– میزان شهرت افراد مشغول به کار در دفتر
– میزان رونق اقتصادی جامعه
توضیح اینکه در دوران رونق جامعه در زمینه خرید و فروش و نقل و انتقال ملک، خودرو و…، میزان درآمد این شغل، خوب و قابل توجه است؛ اما رکود اقتصادی، درآمد این قشر را به شدت کاهش می‌دهد و با توجه به ممنوعیت انجام تبلیغات و اشتغال به امور تجارت و شغل‌های دیگر برای این صنف، صاحبان این شغل را به شدت نگران آینده شغلی خود می‌کند.
نظرات کاربران