علم و تکنولوژی روز به روز پیشرفت می‌کند و راه‌های جدیدتری برای توسعه دانش و استفاده از آن به منظور رفاه بیشتر بشر یافت می‌شود. پیشرفت تکنولوژی به ساخت ماشین‌آلات و ابزارهای جدید نیاز دارد. برای ساخت این ابزارها و گسترش علوم جدید، باید افرادی آموزش ببینند تا توانایی به حرکت درآوردن چرخ پیشرفت صنعت را داشته باشند. رشته مهندسی اپتیک و لیزر از رشته‌های جدید و نوظهور در دانشگاه‌هاست که با هدف پیشرفت علم و تکنولوژی‌های مرتبط با نور و تجزیه نور ارائه می‌شود.
رشته مهندسی اپتیک و لیزر چیست؟
رشته مهندسی اپتیک و لیزر از زیر شاخه رشته ریاضی فیزیک محسوب می‌شود. این رشته به مطالعه خواص انواع نور (نورهای مرئی و نامرئی (مادون قرمز و فرابنفش) و…) و نحوه تعامل آن با ماده می‌پردازد. در این علم نحوه تولید، انتقال، شناسایی و اندازه‌گیری نور برای استفاده در صنایع مختلف و دستگاه‌هایی که از فناوری نوری استفاده می‌کنند، مورد بررسی قرار می‌گیرد.
طریقه کاربرد نور در تجهیزات اپتیکی، اپتو الکتریکی و لیزری از اهداف اصلی این رشته تحصیلی محسوب می‌شود. دانشجویان این رشته در دانشگاه‌ها چگونگی ساخت و طراحی قطعات لیزری و تجهیزات اپتیکی را آموزش می‌بینند و برای ساخت قطعات پیچیده پزشکی اپتیکی آماده می‌شوند.
توانایی‌های لازم برای ورود به رشته اپتیک و لیزر
– علاقه به رشته اپتیک و لیزر
– قدرت درک و تجزیه و تحلیل بالا
– مهارت بالا در درس‌های ریاضی و فیزیک و حل مسأله
– برخورداری از هوش و استعداد بالا
– مهارت بالا در کار با کامپیوتر
– تسلط به یک یا چند ابزار طراحی و آنالیز نوری مانند Zemax ، Trace Pro و MATLAB
– توانایی استفاده از تجهیزات علمی مانند کالری‌سنج، طیف‌سنج و…
– داشتن مهارت دستی بالا در استفاده از تجهیزات
– توانایی تحمل کار در محیط بیمارستانی
وظایف مهندس اپتیک و لیزر
– انجام پژوهش در زمینه اپتیک، لیزر و اپتوالکتریک
– طراحی، راه‌اندازی، نگهداری و تعمیر تجهیزات اپتیکی، لیزری و اپتوالکتریکی
– انجام بازرسی‌های دوره‌ای از تجهیزات اپتیکی و عیب‌یابی آنها
– کنترل کیفیت روش‌های اپتیکی و لیزری
– اجرای طرح‌های کاربردی مرتبط با لیزر مانند لیزر درمانی، دستگا‌های فاصله‌یاب، جوشکاری و…
– مرتفع کردن نیازهای صنایع مرتبط با فناوری لیزر و اپتیک
– انجام آزمایش‌های بینایی‌سنجی لیزری
– تحلیل عملکرد سیستم‌ها و بهینه‌سازی فرایندهای تولید
– تلاش در جهت پیشرفت اپتیک و لیزر با شناخت فناوری‌های نوین
– همکاری در انجام پروژه‌های تحقیقاتی، صنعتی و تولیدی مرتبط
– توسعه سیستم‌های نوری مانند محصولات انعکاس نور، فرآیند انعکاس، تکنولوژی پردازش سیگنال یا سیستم‌های نوری
گرایش‌های رشته مهندسی اپتیک و لیزر
رشته مهندسی اپتیک و لیزر در مقطع کارشناسی گرایشی ندارد. اما امکان ادامه تحصیل در این رشته در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا وجود دارد. رشته مهندسی اپتیک و لیزر در مقطع ارشد دارای سه گرایش اپتوالکتریک، لیزر و اپتیک می‌باشد.
گرایش اپتوالکتریک
در این گرایش بخش‌های نوری برای ساخت تجهیزاتی در زمینه ارتباط از راه دور، خدمات نظامی، حوزه پزشکی و سیستم‌های کنترل دسترسی خودکار مورد مطالعه قرار می‌گیرد. دانشجویان گرایش اپتوالکتریک، ساخت دستگاه‌های نوری مانند چراغ راهنمایی، لیزر آبی، سلول‌های خورشیدی، فیبر نوری، دیودهای عکس و… را آموزش می‌بینند.
گرایش لیزر
با شنیدن عنوان لیزر اولین چیزی که به ذهنمان می‌رسد، لیزر چشم‌ها در جهت درمان ضعیفی و یا آب مروارید است. پیشرفت تکنولوژی در زمینه لیزر پزشکی بسیار شگفت‌انگیز بوده است و عمل جراحی چشم لیزیک روش درمانی است که بسیاری از افراد در مورد آن شنیده و حتی از آن استفاده کرده‌اند. این عمل جراحی با استفاده از فناوری لیزر صورت می‌گیرد. این گرایش در حوزه پزشکی، صنعت و سرگرمی کاربرد فراوان دارد. از نمونه‌های کاربرد لیزر در زندگی روزمره می‌توان به دستگاه‌های پخش CD و DVD، دستگاه‌های بارکدخوان و… اشاره کرد.
گرایش اپتیک
دانشجویان در این گرایش فناوری ساخت قطعات اپتیکی را آموزش می‌بینند و با سیستم‌های اپتومکانیکی آشنا می‌شوند. در نهایت این افراد توانایی طراحی و ساخت لایه‌های نازک اپتیکی را پیدا می‌کنند.
بازار کار و درآمد رشته مهندسی اپتیک و لیزر
جهان به سمت تکنولوژی پیش می‌رود و استفاده از فناوری‌های نوین روز به روز گسترده‌تر می‌شود. حوزه لیزر و اپتیک نیز از فناوری‌های نوین است که هرروز موارد استفاده از آن بیشتر می‌شود. بنابراین مهندسین اپتیک و لیزر می‌توانند این امید را داشته باشند که هر روز صنایع بیشتری نیازمند این فناوری باشند و حوزه‌های کاری متنوع‌تری پیش روی آنان قرار بگیرد.
اکنون فارغ‌التحصیلان رشته مهندسی اپتیک و لیزر می‌توانند در یکی از صنایع و مراکز زیر مشغول به کار شوند:
– بیمارستان‌ها و مراکز درمانی
– مراکز تحقیقاتی وزارت بهداشت
– صنایع مخابراتی
– مراکز تحقیقاتی وزارت ارتباطات
– صنایع نظامی
– کارخانه‌ها و صنایع تولیدی
– مرکز علوم و فنون لیزر ایران
– سازمان انرژی اتمی
– رباتیک و صنایع مرتبط
درآمد مهندسین اپتیک و لیزر بستگی به عوامل متعددی دارد. از جمله مهمترین عوامل تأثیرگذار بر درآمد این افراد میزان تخصص و تجربه فارغ‌التحصیلان این رشته است. فضای کاری این افراد یک فضای رقابتی است، بنابراین اگر شخصی دارای توانایی و مهارت‌های خاصی (از جمله کار با نرم‌افزارهای مرتبط با رشته) باشد، مسلماً یک پله جلوتر از رقیبان خود است.
عامل دیگر، کار در بخش خصوصی یا دولتی می‌باشد. معمولاً بخش خصوصی افراد توانمند را جذب و دستمزدهای بالاتری برای آنان در نظر می‌گیرند، اما در بخش دولتی میزان حقوق و دستمزد بر پایه قانون وزارت کار می‌باشد.
نظرات کاربران