رشد شهرنشینی در کشورها سبب شده در برخی مناطق کیفیت زندگی افراد جامعه کاهش یابد. اما علت این موضوع چیست؟ شاید به این خاطر باشد که در گذشته به رشته مهندسی شهرسازی اهمیت چندانی داده نمی‌شد و هر شخصی صرفاً به سلیقه خود خانه‌ای می‌ساخت و در آن زندگی می‌کرد.
اما امروزه با این افزایش جمعیت و هجوم مردم به شهرها، اگر شهر به صورت مهندسی و مدیریت شده، ساخته نشود، با مشکلات متعددی مواجه می‌شود. رشته مهندسی شهرسازی رشته‌ای است که به همین منظور در دانشگاه‌ها ایجاد شده است و به شدت نیاز امروز جوامع است.
رشته مهندسی شهرسازی چیست؟
مهندس شهرسازی به بهبود کیفیت زندگی ساکنان شهرها با مداخله و تنظیم فضا و فعالیت‌ها می‌پردازد. بنابراین یک مهندس شهرسازی نیازهای اجتماعی و اقتصادی جوامع را می‌سنجد و برای به حداقل رساندن مشکلات شهری و رفع نیازهای جامعه کار مطالعه، طرح‌ریزی و توسعه شهرها را به انجام می‌رساند.
کار اصلی مهندسان شهرسازی برنامه‌ریزی شهری است. بنابراین برای اجرای یک برنامه جامع و کاربردی در سطح جامعه، یک مهندس شهرسازی در چند حوزه باید فعالیت کند:
– برنامه‌ریزی شهری
– برنامه‌ریزی منطقه‌ای
– برنامه‌ریزی حمل و نقل
– برنامه‌ریزی شبکه‌های زیرساختی
– برنامه‌ریزی محیط زیست
– طراحی شهری
از حوزه‌های فعالیت این رشته متوجه می‌شویم که این یک رشته مهندسی از شاخه ریاضی است. اما این رشته در دانشگاه‌های هنر و معماری تدریس می‌شود، چرا که نوعی معماری شهری محسوب می‌شود.
ادامه تحصیل در رشته مهندسی شهرسازی
خوشبختانه امکان ادامه تحصیل در این رشته در مقطع کارشناسی ارشد و دکترا، هم در داخل و هم در خارج از کشور مهیاست. گرایش‌های مقطع کارشناسی ارشد شامل: طراحی شهری، برنامه‌ریزی شهری، مدیریت شهری و جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری است. گرایش‌های مقطع دکترا شامل: شهرسازی، طراحی شهری و جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری می‌باشد.
بسیاری از دانشگاه‌های خارج از کشور نیز در این رشته دانشجو می‌پذیرند. این دانشگاه‌ها علاوه بر گرایش‌های ذکر شده، گرایش تخصصی‌تری با نام طراحی مجتمع‌های مسکونی را نیز ارائه می‌دهند.
مهارت‌های مورد نیاز برای رشته مهندسی شهرسازی
علاقمندان به تحصیل در این رشته بهتر است قبل از ورود به آن برخی مهارت‌ها را در خود پرورش دهند تا در دانشگاه‌های خوب پذیرفته شده و وجه تمایزی با سایر رقبای خود داشته باشند. این مهارت‌ها به طور معمول یادگیری و افزایش مهارت در استفاده از نرم‌افزارهای این حوزه مثل Google Earth، ArcGIS، ArcScene، AutoCAD، Excel، CityEngine، 3DMax و… است.
علاوه بر موارد گفته شده، دانشجویانی در این رشته موفق است که قدرت تخیل، دید هندسی و درک خوبی از فضا داشته و در طراحی بسیار توانمند باشند. چنین افرادی باید به مفاهیم هنری مانند طراحی و روانشناسی رنگ‌ها و همچنین به مفاهیم تکنیکی و اصول فنی کار مانند نقشه‌برداری و مدل‌سازی علاقمند باشند. دانش ریاضی خوبی داشته باشند و در زبان انگلیسی و کامپیوتر نیز مهارت داشته باشند.
وظایف مهندس شهرسازی
– تهیه نقشه‌ها و طرح‌های شهری و منطقه‌ای
– انجام پروژه‌های طراحی و ساخت محوطه‌ها و تفکیک اراضی
– تأیید نقشه‌های مهندسی ساخت و ساز
– فعالیت به عنوان ناظر اجرای پروژه‌های ساختمانی و شهرسازی
– ارائه مشاوره به مدیران و مسئولان در امور شهری
– طراحی انواع شهرک‌های مسکونی، تجاری و صنعتی
– طراحی و برنامه‌ریزی برای ساخت شهرهای جدید
– ارزیابی اثرات انواع پروژه‌های عمرانی بر مسائل شهری و شهرنشینی
– مدیریت سیستم‌های حمل و نقل شهری و تلاش برای توسعه آنها
– ایمن‌سازی معابر و خیابان‌ها
– طراحی معابر و خیابان‌ها برای کاهش ترافیک و ازدحام جمعیت
– اتخاذ تصمیمات مناسب برای کاهش اثرات سوء زندگی شهری
– مکان‌یابی عناصر و کاربری‌های گوناگون شهری
بازار کار رشته مهندسی شهرسازی
مشاغل موجود برای این رشته متنوع و گسترده هستند، چون حوزه فعالیت مهندسان شهرسازی متنوع است. به طور کلی اگر شخصی دانش و مهارت کافی در زمینه رشته خود و نرم‌افزارهای مورد نیاز آن را داشته باشد، یک قدم جلوتر از بقیه برای کسب عناوین شغلی بهتر است.
میزان حقوق و دستمزد مهندسان شهری بسته به سابقه کاری، تجربه و تخصص آنها دارد. اما در شروع کار معمولاً با حقوق‌های وزارت کاری با آنها قرارداد بسته می‌شود. این افراد زیر نظر شهرداری‌ها مشغول به کار می‌شوند و مکان‌هایی که به مهندسان شهرسازی نیاز دارند، به شرح زیر است:
– وزارت راه و شهرسازی
– سازمان‌های مسکن و شهرسازی استان‌ها
– دفاتر شهرسازی و فنی شهرداری‌ها
– دفاتر فنی جهاد کشاورزی
– دفاتر فنی وزارت کشور
– استانداری‌ها
– دفاتر نوسازی بافت‌های فرسوده
– دفاتر مهندسین مشاور شهرسازی
– سازمان زیباسازی شهری
– بنیاد مسکن انقلاب اسلامی
– سازمان ملی زمین و مسکن
– سازمان مدیریت بحران
– کارشناس رسمی دادگستری برای حل پرونده‌های حوزه شهرسازی
– سایر نهادهای مرتبط با اجرای طرح‌های شهری کشور
به غیر از این مشاغل دولتی و خصوصی که در بالا ذکر شد افراد در صورت داشتن شرایط و سرمایه مورد نیاز، می‌توانند شرکت مهندسین مشاور خود را تأسیس کنند.
فارغ‌التحصیلان مهندسی شهرسازی 3 سال پس از اتمام تحصیل می‌توانند در آزمون حرفه‌ای سازمان نظام مهندسی شرکت کنند. این افراد با ارائه کارآموزی‌های انجام شده طی این مدت و در صورت قبولی در آزمون واجد شرایط دریافت پروانه اشتغال به کار مهندسی می‌شوند. با دریافت این پروانه می‌توانند شرکت مهندسین مشاور خود را تأسیس کنند.
نظرات کاربران