جنگل‌ها میراث طبیعی کشورها هستند که به نوعی ثروت آن کشور محسوب می‌شوند. پس باید برای حفظ و نگهداری و توسعه آن تلاش کرد. علاوه بر اینکه حفاظت و نگهداری از جنگل‌ها یک وظیفه عمومی است، افرادی نیز به صورت تخصصی به این کار مشغول هستند.
سال 1299 شمسی بود که وزارت فلاحت و زراعت تصمیم به تشکیل یک سازمان کوچک در جنگل‌های شمال کشور برای حفاظت از جنگل‌ها، گرفت. وظایف این سازمان نقشه‌برداری از جنگل‌ها، تفکیک جنگل‌های خصوصی از دولتی و تعیین جنگل‌های بکر و صنعتی از جنگل‌های مخروبه و بوته‌زار بود.
برای تحقق این هدف یک هیأت چند نفره تشکیل و به هرکس وظایف خاصی محول شد. اعضای این هیأت شامل: هانس شریکر (اتریش)، رئیس هیأت؛ سرکارات، معاون هیأت؛ سید علی زاهدی، مستحفظ جنگل و حسن علی گلشاهی، مستحفظ جنگل می‌شد. در سال 1302 شمسی بود که این افراد به مازندران رفتند و در شهر بابلسر مستقر شدند تا وظایف خود را دقیق‌تر انجام دهند.
پس از آن در اواخر سال ۱۳۰۹ لوئی نیکه، مستشار فرانسوی جنگل که در اداره‌کل فلاحت استخدام شده بود بازدیدی از جنگل‌های شمال کشور نمود و در سال ۱۳۱۰ به پیشنهاد وی سازمان جنگل‌ها و مراتع تشکیل شد.
معرفی شغل جنگلبان
جنگلبان با دانش و تجربه‌ای که از طبیعت کسب کرده است، در جهت حفظ، نگهداری و توسعه جنگل‌ها تلاش می‌کند. این افراد نقش مهمی در نگهداری از جنگل‌ها برای آیندگان ایفا می‌کنند. جنلگبانان باید افرادی مسئولیت‌پذیر، دلسوز، آگاه و دارای توانایی جسمی بالا باشند.
محیط کاری این افراد چون در فضای باز و جنگل‌ها می‌باشد، دارای شرایط نسبتاً سختی است. گرمای شدید، سرمای شدید، باران‌های شدید، آتش‌سوزی و… بخشی از مشکلات این افراد برای کار در محیط باز است. پس ورود به این شغل علاقه زیادی می‌طلبد. علاوه بر این موارد همیشه افراد سودجویی وجود دارند که برای منافع شخصی خود به دنبال غفلت جنگلبانان و قطع درختان می‌باشند.
به همین دلیل جنگلبانان باید افرادی دقیق و با سرعت عمل بالا باشند، از خطر هراسی نداشته باشند و با مسائل ایمنی و استفاده از سلاح آشنایی داشته باشند تا بتوانند به درستی در مقابل این افراد ایستادگی کنند. اما قاچاقچیان چوب و متجاوزان جنگل همیشه خطر بزرگی برای جنگلبانان محسوب می‌شوند، به طوری که در سال‌های اخیر چندین جنگلبان به دست این افراد به شهادت رسیده‌اند.
دانش و مهارت مورد نیاز برای ورود به شغل جنگلبانی
برای ورود به این شغل به مدرک تحصیلی خاصی نیاز نیست، استخدام از بین افراد دارای دیپلم و حتی گاهی زیر دیپلم نیز انجام می‌شود. اما علاقمندان می‌توانند در رشته‌های مرتبط مانند محیط زیست در دانشگاه تحصیل کنند. متأسفانه در ایران به این شغل اهمیت خاصی داده نمی‌شود، به همین دلیل است که رشته تخصصی جنلگلبانی در دانشگاه‌ها وجود ندارد. مهارت‌های مورد نیاز برای ورود به این شغل به شرح زیر است:
– علاقه فراوان به طبیعت و جنگل
– مسئولیت‌پذیری بالا
– توانایی تحمل شرایط سخت کاری
– آشنایی با گیاهان جنگل و روش‌های نگهداری آنها
– توان انجام کار تیمی و فردی
– آگاهی از مسائل ایمنی و سلامت
– چابکی و توان فیزیکی بالا
– توانایی حل مسئله و درک شرایط
– آشنایی با علم جغرافیا
– توانایی حفظ خونسردی و تصمیم‌گیری به موقع در شرایط بحرانی
وظایف جنگلبان
– تمیز نگه داشتن محیط جنگل
– نظارت بر درختان و کنترل تراکم آنها
– هرس درختان به منظور رشد بهتر آنان
– بازرسی درختان از نظر ایمنی
– علامت‌گذاری درختانی که فرسوده شده و باید قطع شوند
– شناسایی درختان بیمار و قطع آنها
– کاشت نهال‌های جدید
– محافظت از درختان در برابر آفات و بیماری‌ها
– حفاظت از جنگل در برابر خطرات آتش‌سوزی
– انجام واکنش سریع و درست در مواقع اضطراری مانند آتش‌سوزی
– کمک به نیروهای آتش‌نشانی در خاموش کردن آتش جنگل در شرایط بحرانی
فرصت‌های شغلی و درآمد جنلگبانان
علاقمندان به کار در این حوزه می‌توانند برای استخدام در سازمان جنگل ها، مراتع و آبخیزداری و سازمان حفاظت محیط زیست اقدام کنند.
شرایط کاری این افراد به گونه‌ای است که در فضای باز و تحت شرایط آب و هوایی مختلف کار می‌کنند. این شغل نیز مانند بسیاری از مشاغل خطرات خاص خود را دارد. استفاده از ابزارهای برقی و ماشین‌های سنگین، مواجه شدن با قاچاقچیان چوب و… از خطرات این شغل است. به همین دلیل افرادی که جنگلبانی را انتخاب می‌کنند باید علاقه زیادی به این حرفه داشته باشند. از طرفی چون فضای کار، محیط زیبای جنگل است، این افراد معمولاً روحیه خوبی داشته و از انجام کارهای تکراری و خسته‌کننده روزمره به دور هستند.
ساعت کاری در این شغل به صورت تمام وقت است و چون حفاظت از جنگل به صورت شبانه‌روزی انجام می‌شود، معمولاً به صورت شیفتی کار می‌کنند. البته گاهی جنگلبانان در ایام تعطیل نیز باید مشغول به کار باشند و در مناطقی که گردشگران اجازه ورود به جنگل را دارند، چه بسا در تعطیلات کار این افراد دو چندان شود.
از آنجایی که شغل جنگلبانی یک شغل دولتی محسوب می‌شود، پس درآمد آن بر اساس قانون مدیریت خدمات کشوری تعیین می‌شود. اما ناگفته نماند که در ایران شغل جنگلبانی مانند شغل محیط بانی علی‌رغم خطرات فراوان و کارهای سنگین‌تر از معمول، درآمد مناسبی نداشته و این افراد در نهایت مظلومیت به کار خود ادامه می‌دهند.
شاید بهتر باشد از این نظر مسئولین تجدید نظری در شرایط کاری و درآمد جنگلبانان داشته باشند. چرا که فقط عشق به جنگل و منابع طبیعی است که این افراد را پای کار نگه داشته است و در صورتی که جنگبانی در کشور وجود نداشته باشد، خیلی زود این میراث طبیعی برای همیشه از بین خواهد رفت.
نظرات کاربران