شاید تا به حال تصور ما بر این بوده که هدایت و رهبری یک هواپیما تنها به عهدهی خلبان آن است. اما این فکر کاملاً اشتباه است. تصور کنید که هوا ابری و یا مهآلود باشد. در این صورت خلبان دید کافی برای تشخیص درست مسیر را ندارد، از طرفی او نمیداند که هواپیماهای دیگر در چه مسیرهایی در حال پرواز هستند. پس به شخصی نیاز است که مسیرهای هوایی را به خوبی بشناسد و از خطوط پروازی همه هواپیماها مطلع باشد. چنین فردی متخصص مراقبت پرواز است.
معرفی شغل متخصص مراقبت پرواز
متخصص مراقبت پرواز فردی است که با برج مراقبت در ارتباط بوده، از آنها اطلاعاتی از قبیل نحوه وزش باد، آب و هوای منطقه پروازی و سمت باند پرواز را دریافت کرده و براساس آن، هواپیما را هدایت میکند. مراقبان پرواز در واقع چشمان خلبان هستند که بدون وجود آنها هیچ پروازی سالم به مقصد نمیرسد.
مراقبت از پرواز از لحظه روشن شدن موتور هواپیما آغاز شده تا لحظه فرود هواپیما در مقصد ادامه مییابد. مراقبان پرواز با توجه به اطلاعاتی که دریافت کردهاند، مسیر مطمئن و ایمن را برای پرواز هواپیما انتخاب میکنند.
واحدهای مختلف مراقبت از پرواز
مراقبت از پرواز شامل سه زیرمجموعه تخصصی میشود که هرکدام وظایف خاصی به عهده دارند:
– واحد برج مراقبت (Tower): برج مراقبت یک ساختمان استوانهای شکل است که ارتفاع آن بستگی به میزان پروازها و امکانات همان فرودگاه دارد. برج مراقبت هدایت ترافیک هوایی در محدوده 5 تا 10 کیلومتری فرودگاه را به عهده دارد.
– واحد کنترل تقرب (Approach): این واحد برای هماهنگی بیشتر بین واحد مرکز کنترل و واحد برج مراقبت و همچنین ایمنی بیشتر پروازها تشکیل شده است. این واحد حدود ١٢٠ کیلومتری فرودگاه را زیر نظر دارد. در فرودگاههایی که تعداد پرواز زیادی دارند و یا مناطقی که به دلیل داشتن چندین فرودگاه، حجم ترافیک هوایی بالاست، واحد کنترل تقرب تشکیل میشود. متخصصان در این واحد ترافیک هوایی را به کمک رادارهای نزدیک برد کنترل میکنند. از وظایف دیگر این واحد میتوان هماهنگ و مرتب کردن هواپیماهای ورودی برای نشستن در باند فرودگاه، توزیع هواپیماهای خروجی و ارجاع کنترل آنها به واحدهای کنترل مسیر پرواز را نام برد.
– واحد کنترل مسیر پرواز (Area Control Center): مجوز پرواز برای تمام وسایل پرنده از طریق این واحد صادر میشود. این واحد مسئول هماهنگی بین واحدهای مراقبت پرواز فرودگاههای کشور و مسئولیت هدایت ترافیک در مسیر بین پایانههای اصلی و نقاطی که به دلیل کم تردد بودن نیاز به یک پایانه مجهز ندارند، را به عهده دارد و محدوده فعالیت آن کل مرزهای هوایی است.
دانش و مهارتهای مورد نیاز متخصص مراقبت پرواز
نحوه ورود به این رشته از دو طریق امکانپذیر است. علاقمندان میتوانند پس از گذراندن سال اول دبیرستان به هنرستان هوانوردی رفته و در آنجا ادامه تحصیل دهند؛ و یا پس از فارغالتحصیل شدن در رشتههای ریاضی و علوم تجربی، در کنکور سراسری، مرکز آموزش عالی هوانوردی و فرودگاهی کشور را برای ادامه تحصیل انتخاب کنند.
ورود به این رشته برای علاقمندان شرایطی دارد، از جمله: سلامت جسمی و روانی، دارا بودن سطح قابل قبولی در زبان انگلیسی، عدم اشکال در تکلم و نداشتن لهجه. در صورتی که مهارتهای زیر را داشته باشید، شانس پذیرفته شدن شما بالاتر میرود:
– علاقه به حوزه هوانوردی
– تسلط به زبان انگلیسی
– مهارت حل مسئله و تصمیمگیری سریع
– داشتن دقت عمل در انجام امور
– برخورداری از هوش بالا
– جزئی نگر بودن و داشتن سرعت عمل بالا
– توان تجزیه و تحلیل اطلاعات در کوتاهترین زمان
– داشتن روابط عمومی قوی
– برخورداری از سلامت کامل جسمانی و روانی
– مسئولیتپذیری بالا
– داشتن تمرکز بالا در انجام امور
– توانایی حفظ آرامش و خونسردی در شرایط بحرانی
وظایف متخصص مراقبت پرواز
– هدایت درست هواپیماها برای جلوگیری از برخورد با موانع اطراف فرودگاه و باندهای پرواز
– هدایت درست هواپیماها برای جلوگیری از برخورد آنها با یکدیگر
– ایجاد نظم در جریان پروازها و سرعت بخشیدن به کارها
– ارائه اطلاعات لازم به خلبانان مانند اطلاعات جوی
– اطلاعرسانی به موقع به مراجع مربوطه در زمان بروز حادثه
متخصصان مراقبت پرواز اولین کسانی هستند که در صورت بروز سانحه هوایی، از این اتفاق مطلع میشوند. پس باید بتوانند در کمال حفظ خونسردی و آرامش به سرعت مراجع مربوطه را برای امداد رسانی و جمعآوری آثار و شواهد و مدارک مؤثر در بروز سانحه با خبر کنند.
فرصتهای شغلی و درآمد متخصصان مراقبت پرواز
متخصصان مراقبت پرواز پس از فارغالتحصیل شدن از دانشگاه میتوانند در نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران، نیروی هوایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، سازمان هواپیمایی کشوری و مجموعه صنایع هوایی مشغول به کار شوند. این افراد به جز مراکزی که گفته شد، شانس استخدام در هیچ ارگان یا دستگاه دیگری را ندارند.
از نظر درآمدی شاید نتوان رقم دقیقی برای این افراد بیان کرد، اما مسلماً محل کار، سابقه و جایگاه شغلی (رتبه شغلی) این افراد در میزان حقوق آنها مؤثر است. به طور معمول دستمزد این افراد نباید اختلاف چندانی با حقوق خلبانان داشته باشد، اما متأسفانه در کشور ما اختلاف زیادی بین رقم حقوق این دو شغل وجود دارد.
بنابراین متخصصین مراقبت پرواز هنوز جایگاه مناسب خود را در کشورمان به دست نیاوردهاند و در این زمینه مسئولین باید توجه بیشتری به این افراد کنند چرا که این شغل بسیار مهم و حیاتی محسوب میشود.
این شغل همیشه دارای هیجانات و وقایع جدید است و از روزمرگیهای برخی مشاغل به دور است. از طرفی متخصصان مراقبت پرواز در جامعه از وجهه اجتماعی خوبی برخوردار هستند. اما به موازات ویژگیهای خوب، معایبی نیز دارد.
بر اساس تحقیقاتی که سازمان جهانی کار از حرفهها و تخصصهای فنی دشوار و دقیق در سطح بینالمللی به عمل آورده، این شغل یکی از حساسترین و پرمسئولیتترین مشاغل است. متخصص مراقبت پرواز فشار روانی زیادی را تحمل میکند و همانطور که قبلاً اشاره شد، فارغالتحصیلان این رشته تنها میتوانند به عنوان کنترل کننده در فضای فرودگاه کار کنند و اگر نتوانند در این جایگاه استخدام شوند، امکان اشتغال در فضاهای دیگر را نخواهند داشت.
نظرات کاربران