این روزها نام سهام عدالت زیاد به گوشمان می‌خورد. افراد زیادی درصدد افزایش اطلاعات خود درباره این سهام هستند. در این مقاله سعی داریم سهام عدالت را به زبان ساده به شما معرفی کنیم و تاریخچه‌ای از شکل‌گیری این سهام را برای شما بیان کنیم.
تاریخچه سهام عدالت
در تاریخ 3 تیر سال 1384 با روی کار آمدن دولت نهم، تفسیر جدیدی از اصل 44 قانون اساسی انجام شد. طرحی توسط رئیس جمهور وقت ارائه شد که در آن سهام شرکت‌های اصل 44 بین عموم مردم توزیع می‌شد.
هدف از اجرای این طرح افزایش عدالت در جامعه، کمک به اقشار ضعیف و گسترش سهم بخش تعاونی در اقتصاد ایران بود. سرانجام پس از کسب موافقت رهبری، طرح سهام عدالت در آبان ماه سال 1384 به تصویب هیئت وزیران رسید و درست یک سال پس از آن در آبان ماه 1385 اجرایی شد.
سهام عدالت چیست؟
سهام عدالت نوعی یارانه است که با هدف افزایش عدالت اجتماعی و کاهش فقر توسط دولت به اقشار کم‌درآمد جامعه پرداخت می‌شود.
برای اجرایی شدن طرح، دولت اقشار مختلف جامعه را طبقه‌بندی کرد تا واجدین شرایط را بهتر بشناسد. در ابتدا این یارانه به افراد تحت پوشش کمیته امداد سازمان بهزیستی و رزمندگان بیکار تعلق گرفت. برگه‌هایی نیز تحت عنوان سهام عدالت در اختیار این افراد قرار گرفت.
ارزش ریالی این سهام در ابتدا 500 هزار تومان بود ولی بعد به یک میلیون تومان افزایش یافت که دولت نیمی از آن را به افراد واجد شرایط تخفیف داد و مابقی آن هم به مدت 10 سال از محل سود شرکت، بازپرداخت شد. لازم به ذکر است که افراد اجازه برداشت سهام خود را تا موعد مقرر نداشتند.
اهداف طرح سهام عدالت
– کمکِ معیشتی به خانواده‌های کم بضاعت جهت افزایش بیشتر استقلال مالی آنها
– کاهش دادن حمایت‌های مالی مستقیم دولت
– سرعت بخشیدن به روند خصوصی‌سازی از طریق واگذاری سهام شرکت‌های دولتی
– بهره‌مندی از روش‌های سالم و کارآمد برای واگذاری سهام شرکت‌ها
– توزیع عادلانه ثروت و درآمد شرکت‌ها
– گسترش سهم بخش تعاون در کشور
– و…
افراد مشمول طرح سهام عدالت
همانطور که در قبل اشاره شد، دولت اقشار مختلف جامعه را طبقه‌بندی کردتا مشمولین سهام عدالت مشخص شوند. اکنون در حدود 49 میلیون نفر سهام عدالت دریافت می‌کنند که در 18 مرحله شناسایی شدند. این افراد در گروه‌های زیر دسته‌بندی می‌شوند:
– مددجویان کمیته امداد امام خمینی و سازمان بهزیستی (سهام این گروه از بقیه بیشتر بوده و به عنوان گروه‌های تخفیف‌دار شناخته می‌شوند.)
– روستاییان و عشایر
– زنان سرپرست خانوار
– گروه‌های کم‌جمعیت مانند خبرنگاران، طلاب و خادمان مساجد
– کارگران فصلی ساختمان
– کارمندان و بازنشستگان دولتی، دستگاه‌های عمومی و بازنشستگان کشوری و لشکری
نحوه پرداخت سود سهام عدالت
یارانه‌هایی که دولت به افراد اختصاص داد، به حساب سرپرست خانوار ریخته می‌شد؛ اما در سهام عدالت برخلاف یارانه‌ها، سود حاصل به حساب شخصی تک تک افراد واریز می‌شود. البته این امر منوط به اعلام شماره شبای افراد در سامانه اعلامی توسط دولت است.
در صورتی که فردی در موعد مقرر شماره شبای حساب خود را اعلام نکرده باشد، بستانکار تلقی شده و با باز شدن مجدد سایت، قادر به ثبت شماره شبا و دریافت سود خود خواهد بود.
آزادسازی سهام عدالت
تا سال 1399 مسئولیت مدیریت سهام عدالت بر عهده سازمان خصوصی‌سازی بود. نحوه مدیریت به این صورت بود که سهام‌داران حق خرید و فروش سهم خود را نداشتند و فقط سود حاصل از چنین سرمایه‌گذاری عظیمی به حساب سهام‌داران مربوطه واریز می‌شد.
در اردیبهشت ماه سال 1399 رئیس جمهور درخواستی مبنی بر آزادسازی سهام عدالت برای رهبری فرستاد که با آن موافقت شد. پس از آن سهام‌داران با ثبت درخواست آزادسازی سهام خودشان، امکان خرید و فروش آن را در بورس پیدا کردند. روش‌های آزادسازی سهام عدالت به دو صورت است:
روش مستقیم
در این روش مدیریت سهام به عهده مالک آن خواهد بود. افرادی که در زمینه مدیریت سبد سهام تخصص و دانش کافی را دارند می‌توانند با تهیه یک کد بورسی سهام خود را آزاد کنند و مدیریت آن را خود به عهده بگیرند. زمانی که احراز هویت شما در سامانه سجام صورت پذیرد، یک کد بورسی به شما تعلق خواهد گرفت.
آزادسازی سهام از طریق سایت اعلام شده توسط دولت انجام می‌گیرد. فقط باید توجه داشته باشید که تنها 60 درصد از ارزش کل دارایی سهام عدالت قابل خرید و فروش در بازار بورس و فرابورس است، اگر درخواست شما بیش از آن باشد، با پیغام خطا مواجه خواهید شد.
روش غیرمستقیم
در این صورت مالک سهام، خود افراد هستند، اما مدیریت و نگهداری سبد سهام به عهده شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی می‌باشد. این شرکت‌ها هم به مرور زمان وارد بازار سرمایه خواهند شد.
افرادی که روش غیرمستقیم را انتخاب می‌کنند، تلاشی برای خرید و فروش سهام خود در بازار بورس انجام نمی‌دهند، تنها سود آن را در دوره‌های مشخصی دریافت می‌کنند.
در صورتی که شما در سایت اعلام شده توسط دولت و در موعد مقرر مشخص نکنید که کدام روش را انتخاب کرده‌اید، به صورت پیش‌فرض روش غیرمستقیم برای شما انتخاب شده و مدیریت سهام از سازمان خصوصی‌سازی به شرکت‌های سرمایه‌گذاری استانی منتقل می‌شود.
نظرات کاربران