در گذشته همه جوامع تلاش میکردند تا به هر قیمتی که شده پیشرفت کنند و در این بازار رقابتی صنعتی سهمی برای خود رقم بزنند. با رشد روز افزون صنعت و تکنولوژی در جهان، طبیعت و اجزای آن نادیده گرفته شد و همه کشورها تلاش خود را متمرکز پیشرفت در صنعت کردند. نتیجه این کار آلودگی هوا، آب، خاک و محیط زیست شد که امروزه به معضل بزرگ همه جوامع تبدیل شده است.
پس از این بلایی که بشر بر سر طبیعت آورد، جوامع تازه به فکر افتادند که کاری کنند تا راحتتر بتوان نفس کشید و از آسمان آبی لذت برد، جلوی قتل عام ماهیهای دریا با آلودگیهای صنعتی گرفته شود و تولیدات گیاهی از سموم خطرناک صنعتی پاک شوند. رشته مهندسی منابع طبیعی با گرایشهای مختلف آن به همین منظور در دانشگاهها تدریس میشود تا نیروهایی متخصص و آزموده برای نجات جان طبیعت پرورش دهند.
معرفی رشته مهندسی منابع طبیعی
مهندسی منابع طبیعی علمی است که با بررسی اکولوژی به حل مشکلات زیست محیطی و ارائه طرحهای عملی برای حفظ و توسعه پوشش گیاهی، بهرهبرداری صحیح از اراضی با توجه به ظرفیت و قابلیت هر منطقه، توسعه فعالیتهای آبخیزداری و مدیریت آب و خاک میپردازد. به بیان سادهتررشته مهندسی منابع طبیعی از منابع طبیعی و محیط زیست حفاظت و صیانت میکند.
این رشته در 5 گرایش محیط زیست، مراتع و آبخیزداری، شیلات، جنگلداری و علوم صنایع چوب و کاغذ ارائه میشود که در ادامه به توضیح مختصری از آنها خواهیم پرداخت.
گرایش محیط زیست
هدف از این رشته پیوند بین زندگی انسانها و طبیعت است به نحوی که فعالیتهای انسانی کوچکترین آسیبی به طبیعت وارد نکند. گرایش محیط زیست گستردهترین مبحث رشته منابع طبیعی است. در این گرایش به بررسی محیط زیست طبیعی پرداخته میشود. ناگفته نماند که اساتید این حوزه معتقدند که محیط زیست باید در رشتهای مستقل و با دو گرایش محیط زیست طبیعی و محیط زیست شهری ارائه شود.
دانشجویان محیط زیست باید اطلاعات عمومی قوی در زمینه صنعت، فرهنگ، سیاست و اقتصاد داشته باشند تا بتوانند در تمام این مسائل ابراز عقیده کنند. بازار کار رشته مهندسی منابع طبیعی – محیط زیست در حوزه طبیعت و فعالیتهای انسان است. فارغالتحصیلان این رشته در زمینه استانداردهای زیست محیطی، توسعه درختکاری، مدیریت منابع جنگلی و حیات وحش و… مشغول به کار میشوند.
گرایش مراتع و آبخیزداری
دانشجویان این گرایش با خصوصیات مراتع خوب آشنا میشوند و برای بهرهبرداری صحیح و مناسب آن برنامهریزی میکنند. آنان برای بهرهبرداری صحیح از مراتع به اطلاعاتی در زمینه آب، خاک، اقلیم، نوع پوشش گیاهی، زمینشناسی و… نیاز دارند که همگی این دروس در این گرایش گنجانده شده است.
دانشجویان این گرایش برای موفقیت بیشتر باید در دروس فنی مثل ریاضی و فیزیک قوی باشند تا توانایی انجام محاسبات آبخیزداری را پیدا کنند. فارغالتحصیلان در زمینههای احیای مراتع، برنامهریزی و هدایت کارشناسان و… مشغول به کار میشوند.
گرایش شیلات
در این گرایش شناخت آبزیان آب شیرین و دریایی به منظور افزایش تولید آنها، نحوه تکثیر ماهیها، پرورش اصولی انواع ماهی و میگو و…، بهرهبرداری از وسایل صیادی، فراوری آبزیان و… مورد بررسی قرار میگیرد. فارغالتحصیلان این گرایش در طرحهای پژوهشی و کاربردی شیلات فعالیت میکنند.
گرایش جنگلداری
در این گرایش شیوه علمی و تخصصی بهرهبرداری از جنگلها به نحوی که به اکوسیستم طبیعی آسیبی وارد نشود، مورد بررسی و تحلیل قرار میگیرد. فارغالتحصیلان گرایش جنگلداری در زمینههای مختلفی از جمله جنگلشناسی، جنگلکاری، مسائل اقتصادی و اجتماعی جنگل، اندازهگیری و آماربرداری، بهرهبرداری و… مشغول به کار میشوند.
گرایش علوم و صنایع چوب و کاغذ
دانشجویان در این گرایش روشهای بهرهبرداری صحیح از چوب برای تولید کاغذ را میآموزند. بررسی خواص فیزیکی، شیمیایی و مکانیکی چوب و کاغذ، نحوه رویش و تولید چوب و عوامل تأثیرگذار بر آن، داد و ستد چوب، بررسی ساختمانبندی و درجهبندی چوب و کاغذ و… از مواردی است که دانشجویان به مطالعه آن میپردازند. فارغالتحصیلان این گرایش به کار در زمینه بهرهبرداری از چوب و تولید کاغذ در کارخانهها و صنایع مرتبط مشغول میشوند.
تواناییهای لازم برای تحصیل در رشته مهندسی منابع طبیعی
لازمه شناخت این رشته، حضور در طبیعت و لمس مشکلات و معضلات آن از نزدیک میباشد. بنابراین علاقمندان به این رشته باید علاقه زیادی به طبیعت داشته باشند تا مدتهای طولانی حضور در طبیعت و مواجه شدن با مشکلات آن اعم از حشرات موذی مانند ساس، عنکبوت و… یا شرایط بد آب و هوایی را تحمل کنند.
علاوه بر آن دانشجویان این رشته باید خلاقیت و هوش بالایی داشته باشند تا بتوانند مشکلات زیست محیطی را در اسرع وقت پیدا کنند و سریعاً برای حل آن چارهای بیندیشند. چرا که گاهی سهلانگاری در حل یک مشکل زیست محیطی، فجایع جبرانناپذیری را به بار میآورد.
رشته مهندسی منابع طبیعی در زیرگروه رشته تجربی قرار گرفته است. علاقمندان برای ورود به این رشته پس از قبولی در کنکور تجربی میتوانند رشته مهندسی منابع طبیعی را برای ادامه تحصیل انتخاب کنند.
آینده شغلی مهندسی منابع طبیعی
در بحث مشاغلی که به منابع طبیعی مرتبط است باید یادآور شد که محیط زیست و منابع طبیعی هیچ مرزی ندارند. تأثیر عوامل انسانی بر یک بخش کوچک از محیط زیست میتواند اثرات جهانی در پی داشته باشد. همین عامل سبب شده که مشاغل مربوط به محیط زیست و منابع طبیعی مرتبط با اکثر مشاغل دیگر باشد.
به همین منظور فارغالتحصیلان رشته مهندسی منابع طبیعی در سازمانهای متعددی از جمله: سازمان حفاظت محیط زیست، شهرداریها، شرکتهای مهندسین مشاور، وزارت کشور، وزارت نیرو، سازمان توسعه و برنامهریزی، وزارت صنایع، وزارت نفت امکان حضور و اشتغال را دارند.
در پایان باید گفت که متأسفانه در کشور ما به این رشته آنگونه که شایسته آن است توجهی نمیشود و علاوه بر اینکه دروس دانشگاهی تنها جنبه تئوری و حفظی پیدا کرده است، بسیاری از فارغالتحصیلان آن نیز بیکار بوده و یا در مشاغل غیرمرتبط مشغول به کار هستند، درحالی که کشور ما با مشکلات جدی زیست محیطی مواجه است. امید است در آینده به این رشته اهمیت بیشتری داده شود تا شاید جهان زیباتری برای زندگی داشته باشیم.
نظرات کاربران